Skanowanie podatności i testy penetracyjne to kluczowe elementy wzmacniania infrastruktury IT organizacji przed potencjalnymi zagrożeniami oraz zapewnienia cyberbezpieczeństwa. Choć oba procesy mają na celu poprawę bezpieczeństwa systemu, różnią się one podejściem, technikami oraz zakresem działania. Warto podkreślić, że audyt bezpieczeństwa systemu to formalny proces oceny stanu zabezpieczeń całego systemu, oparty na normach i specyfikacjach, podczas gdy test penetracyjny koncentruje się na praktycznym sprawdzeniu odporności na ataki poprzez przeprowadzeniu symulowanych ataków. Ten wpis na blogu wyjaśnia te różnice, aby umożliwić Ci skuteczne wdrożenie obu podejść w ochronie zasobów IT Twojej organizacji.
Wprowadzenie do bezpieczeństwa systemów
Bezpieczeństwo systemów to fundament ochrony danych i infrastruktury każdej organizacji przed coraz bardziej wyrafinowanymi cyberprzestępcami. Współczesne zagrożenia, takie jak ransomware, wykorzystują luki w oprogramowaniu i systemach, stanowiąc poważne ryzyko dla integralności i dostępności kluczowych zasobów. Cyberprzestępcy nieustannie poszukują podatności, które mogą zostać wykorzystane do przeprowadzenia ataku, kradzieży danych lub zakłócenia działania infrastruktury.
Dlatego usuwanie podatności poprzez regularne aktualizacje, audyty oraz wdrażanie poprawek bezpieczeństwa jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka. Przykłady znanych podatności, takich jak CVE-2012-1723, CVE-2013-0431, CVE-2018-12808 czy CVE-2019-1458, pokazują, jak szybko mogą zostać wykorzystane przez złośliwe oprogramowanie, jeśli nie zostaną odpowiednio załatane. Szybka reakcja na wykryte luki oraz ciągłe monitorowanie stanu bezpieczeństwa systemów pozwala skutecznie chronić dane i infrastrukturę przed nowymi zagrożeniami.
Rodzaje testów bezpieczeństwa
W praktyce cyberbezpieczeństwa istnieją różne rodzaje testów bezpieczeństwa, które pozwalają na kompleksową ocenę odporności systemów i infrastruktury. Testy penetracyjne polegają na symulowaniu ataku na infrastrukturę lub sieć klienta w celu wykrywania i wykorzystania luk, które mogą stanowić potencjalne zagrożenie. Testy white box to podejście, w którym testerzy mają pełny dostęp do informacji o badanym systemie, co umożliwia szczegółową analizę zabezpieczeń i wykrywanie nawet ukrytych słabości. Z kolei testy black box polegają na samodzielnym pozyskiwaniu informacji przez zespół testujący, bez wcześniejszej wiedzy o systemie, takie podejście najlepiej odzwierciedla rzeczywiste działania cyberprzestępców. Istnieją także testy gray box, które stanowią połączenie obu metod, dając testerom częściowy dostęp do informacji o infrastrukturze. Wybór odpowiedniego rodzaju testów zależy od celów organizacji oraz zakresu testów penetracyjnych, a ich przeprowadzenie pozwala na skuteczne wykrywanie i eliminowanie luk w zabezpieczeniach.
Porównanie kluczowych cech skanowania podatności i testów penetracyjnych
Skanowanie podatności polega na wysyłaniu zapytań do infrastruktury IT i analizie odpowiedzi w celu wykrycia znanych podatności. Zakres skanowania obejmuje również aplikacje oraz usługi działające w infrastrukturze IT, które często są celem ataków i mogą zawierać luki bezpieczeństwa. Testy penetracyjne z kolei naśladują taktyki i techniki stosowane przez hakerów, aby zasymulować rzeczywisty cyberatak i zidentyfikować luki bezpieczeństwa, które można wykorzystać.
Poniższa tabela przedstawia kluczowe różnice między tymi dwiema metodami:
Atrybut |
Skanowanie podatności |
Testy penetracyjne |
Podejście |
Obronne, skupia się na wykrywaniu i łagodzeniu zagrożeń |
Ofensywne, polega na ataku w celu ujawnienia luk |
Źródła danych |
Wykorzystuje regularnie aktualizowaną bazę znanych podatności |
Korzysta z publicznych źródeł informacji o technikach ataków |
Zakres |
Może obejmować wszystkie elementy infrastruktury (sieć, serwery, chmura) |
Ma jasno określony cel i zakres, np. test zabezpieczeń Wi-Fi |
Priorytety |
Skupia się na podatnościach o największym ryzyku |
Symuluje ataki na najbardziej krytyczne zasoby IT |
Automatyzacja |
Zazwyczaj zautomatyzowane |
Wymaga wiedzy eksperckiej, wykorzystuje kreatywność człowieka |
Częstotliwość |
Regularne i ciągłe |
Iteracyjne, kolejne testy ulepszane na podstawie wcześniejszych wyników |
Lokalizacja |
Zależna od wykrytej podatności (np. centra danych, chmura) |
Zależna od celu, może być to atak zewnętrzny lub wewnętrzny |
Wyniki |
Automatyczne raporty z zaleceniami działań naprawczych |
Raporty opisujące luki i rekomendacje ograniczenia zagrożeń |
Zgodność z regulacjami |
Pomaga spełniać wymagania, np. RODO, PCI DSS, HIPAA |
Również wspiera zgodność z przepisami |
Różnice w kompetencjach zespołów blue team i red team
Oceny bezpieczeństwa zwykle angażują dwa odrębne zespoły. Zespół blue team działa defensywnie, stosując skanowanie podatności i zabezpieczenia, podczas gdy red team działa ofensywnie, przeprowadzając testy penetracyjne i ataki socjotechniczne. Warto podkreślić, że kompetencje pentesterów, w tym techniczne kompetencje pentesterów oraz posiadane certyfikaty, mają kluczowe znaczenie dla skuteczności testów penetracyjnych i potwierdzają kwalifikacje zespołu.
Coraz częściej wdraża się również koncepcję purple team, łączącą działania obu zespołów dla zwiększenia skuteczności.
Kompetencje |
Blue Team |
Red Team |
Znajomość systemów zabezpieczeń, np. firewalli i IDS |
Tak |
|
Obsługa narzędzi do testów penetracyjnych, np. Kali Linux, Metasploit |
Tak |
|
Wiedza o politykach bezpieczeństwa i przepisach |
Tak |
Tak |
Analiza ruchu sieciowego i obsługa skanerów |
Tak |
|
Przeprowadzanie testów penetracyjnych |
Tak |
|
Umiejętność identyfikacji i łagodzenia podatności |
Tak |
Tak |
Tworzenie exploitów |
Tak |
|
Monitorowanie alertów i incydentów |
Tak |
|
Techniki socjotechniczne (np. phishing) |
Tak |
|
Zbieranie informacji o podatnościach |
Tak |
Tak |
Zasady bezpieczeństwa: skanowanie podatności vs. testy penetracyjne
Oba procesy, skanowanie i testowanie, uzupełniają się wzajemnie, oferując kompleksowe podejście do ochrony organizacji. Polityki bezpieczeństwa powinny zawierać dedykowane sekcje dla obu tych działań. Warto pamiętać, że doświadczenie zespołów przeprowadzających testy penetracyjne znacząco wpływa na skuteczność wykrywania i eliminowania zagrożeń.
Zawartość polityki |
Skanowanie podatności |
Testy penetracyjne |
Cele |
Proaktywne wykrywanie i łagodzenie podatności |
Ocena skuteczności zabezpieczeń i identyfikacja luk |
Zakres |
Infrastruktura IT (systemy, aplikacje, sieć, dane), częstotliwość, narzędzia |
Wskazane zasoby, rodzaje testów (wewnętrzne/zewnętrzne), dozwolone techniki |
Odpowiedzialność |
Blue team – skanuje, analizuje i wdraża środki zaradcze |
Red team – symuluje ataki i raportuje luki |
Procedury |
Definiowanie zakresu, harmonogram, wykonanie, przechowywanie wyników, raportowanie, priorytetyzacja |
Autoryzacja, zakres, limity, wykonanie ataków, dokumentacja, raportowanie, priorytetyzacja |
Poufność |
Identyfikacja interesariuszy, wymagania dot. poufności |
Jak wyżej – może obejmować dostawców i klientów |
Zgodność z przepisami |
Np. RODO, PCI DSS, HIPAA |
Jak wyżej |
Należy również uwzględnić wpływ użytkowników na bezpieczeństwo systemu, ich świadomość, wiedza i właściwe postępowanie mogą znacząco ograniczyć ryzyko powstania podatności.
Co zrobić po przeczytaniu tego artykułu?
- Skanowanie podatności i testy penetracyjne to niezbędne praktyki dla każdej organizacji dbającej o bezpieczeństwo IT i zgodność z przepisami. Regularne przeprowadzanie obu tych procesów pozwala nadążyć za dynamicznie zmieniającym się krajobrazem zagrożeń.
Jeśli chcesz bardziej zaangażować się w testowanie bezpieczeństwa, rozważ następujące kroki:
- Zidentyfikuj kluczowe zasoby IT w Twojej organizacji.
- Sprawdź, jak często są wykonywane skanowania i testy penetracyjne.
- Dowiedz się, czy w organizacji działają zespoły blue, red lub purple team.
- Poznaj narzędzia używane przez te zespoły.
- Zdecyduj, czy chcesz dołączyć do zespołu defensywnego (blue) czy ofensywnego (red).
- Opracuj plan rozwoju wiedzy i umiejętności niezbędnych do pracy w wybranym zespole.
Jeśli interesuje Cię rola w blue team, warto przyjrzeć się analizatorowi sieci CyberScope firmy NetAlly. W ciągu kilku minut możesz podłączyć go do sieci (kablowej lub bezprzewodowej), przeprowadzić kompleksowe skanowanie i wykryć słabe punkty.
Pamiętaj: przed wykonaniem jakiegokolwiek skanowania lub testu zawsze uzyskaj zgodę właściciela sieci.
Zalety testów penetracyjnych
Testy penetracyjne to jedno z najskuteczniejszych narzędzi w walce z cyberzagrożeniami. Pozwalają one na identyfikację i eliminację słabych punktów w infrastrukturze oraz sieci, zanim zostaną one wykorzystane przez cyberprzestępców. Dzięki testom penetracyjnym możliwa jest rzetelna ocena skuteczności zabezpieczeń systemu, wykrywanie luk w oprogramowaniu i systemach oraz weryfikacja odporności na różnego rodzaju ataki. Testy penetracyjne pomagają chronić nie tylko dane, ale także firmowe know-how, patenty i inne wrażliwe informacje. Są szczególnie wskazane w organizacjach, gdzie część zespołu pracuje zdalnie, co zwiększa powierzchnię potencjalnych ataków. Regularne przeprowadzanie testów penetracyjnych pozwala na bieżąco monitorować poziom bezpieczeństwa i skutecznie reagować na nowe zagrożenia.
Wdrożenie zaleceń po testach bezpieczeństwa
Wdrożenie zaleceń po przeprowadzonych testach bezpieczeństwa to kluczowy krok w procesie ochrony danych i infrastruktury przed zagrożeniami. Po zakończeniu testów klient otrzymuje szczegółowy raport, w którym zawarte są rekomendacje dotyczące usunięcia wykrytych słabości w sieci i infrastrukturze. Realizacja tych zaleceń pozwala na skuteczne usunięcie luk, minimalizując ryzyko udanego ataku oraz zwiększając poziom bezpieczeństwa organizacji. Raport z testów bezpieczeństwa, stanowi cenne narzędzie do dalszego doskonalenia polityki bezpieczeństwa i ochrony przed cyberprzestępcami. Wdrożenie rekomendacji po testach to nie tylko reakcja na wykryte zagrożenia, ale także inwestycja w długofalową ochronę danych i ciągłość działania firmy.
Tekst przygotowany na podstawie artykułu:
Pani Dr. Avril Salter – Wireless & Cyber Security Expert
https://www.netally.com/cybersecurity/vulnerability-scanning-vs-penetration-testing/
