Monitory opisowe (diagnostyczne)

Monitor opisowy to z definicji urządzenie do prezentacji plików DICOM z systemu PACS w celu klinicznej interpretacji obrazu medycznego*. Mówiąc najogólniej, to monitory, które w sposób najbardziej precyzyjny z możliwych odtwarzają szczegóły obrazów z wszelkiego rodzaju urządzeń diagnostycznych. Monitory opisowe są to monitory zarówno monochromatyczne, jak i kolorowe z matrycami od 1 MP do 5 MP, w konfiguracjach jedno- lub dwumonitorowych oraz 4 MP, 6 MP, 8 MP, 12 MP w konfiguracjach jednopanelowych. W ostatnich latach widzimy silną tendencję zastępowania monitorów monochromatycznych przez kolorowe, które umożliwiają wyświetlanie obrazów z wielu modalności, jak i zastępowania tradycyjnych stacji dwu monitorowych, przez pojedyncze monitory o dużych (równorzędnych) rozdzielczościach. Do najważniejszych cech tych monitorów należy zaliczyć:

• funkcję sprzętowej, precyzyjnej kalibracji zgodnej ze standardem DICOM Part 14;
• układy zapewniające równomierne podświetlenie całej matrycy;
• układy stabilizujące jasność matrycy na żądanym poziomie, zaraz po włączeniu monitora (wyjściu ze stanu uśpienia), jak i w dłuższym okresie eksploatacji pomiędzy kolejnymi kalibracjami monitorów;
• szerokie kąty widzenia obrazu z postrzeganiem jedynie minimalnych zmian koloru dla skrajnych kątów patrzenia;
• stosowne certyfikaty potwierdzające spełnienie wymogów urządzeń medycznych diagnostycznych.

Wraz z monitorami oferowane są dedykowane medyczne karty graficzne, oraz całe stacje diagnostyczne.
Gwarancja na monitory opisowe BARCO i Jusha wynosi 5 lat i realizowana jest w systemie door-to-door.

Zastosowanie monitorów opisowych – praktyka w Polsce

Dodajmy jednak, że nadal wielu lekarzy preferuje pracę na monitorach monochromatycznych, szczególnie wtedy, gdy diagnostyka opiera się na obrazach właśnie monochromatycznych (radiologia, mammografia).  Dlaczego?

Każdy monitor kolorowy może wyświetlić zdjęcie monochromatyczne. Problem polega na tym, że wszystkie poziomy szarości uzyskuje się z „mieszania” trzech kolorów podstawowych: zieleni, czerwieni i koloru niebieskiego. Taka jest „fizyka procesu” monitor kolorowy musi „składać” szarość. Niesie to za sobą wiele potencjalnych problemów. Podstawowym z nich jest dominanta jednego z kolorów podstawowych (najczęściej czerwieni), w związku z czym szarość nie jest neutralna i może to wpływać na postrzeganie obrazu przez lekarza. Ten symptom wynika najczęściej z nieprecyzyjnej pre-kalibracji monitora na etapie jego produkcji. Drugim problemem mogą być delikatne „obwódki” jednego z kolorów podstawowych wzdłuż liter lub linii podziału. Wynika to ze sposobu wyświetlania przez matrycę.

Zatem olbrzymią zaletą monitorów monochromatycznych z punktu widzenia wykonywania diagnostyki jest to, że nie mają nałożonych barwnych powłok na ekranie LCD. Wyświetlany przez nie obraz jest „czysty” i precyzyjnie odwzorowany. Daje poczucie większej głębi obrazu. Szarość jest naturalna, bez przebarwień i obwódek.

Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, firma Jusha będzie kontynuowała produkcję monitorów monochromatycznych: 2 MP, 3 MP i 5 MP, przez kolejne lata, a firma BARCO monitorów 5 MP.

Barco Coronis Fusion MDCC-6530 – 6 MP

Zgodność monitorów z rozporządzeniem Ministra Zdrowia

Obecnie obowiązujące wymagania dotyczące monitorów stosowanych do wyświetlania obrazów radiologicznych sformułowane są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 11 stycznia 2023 roku.

W wymaganiach ogólnych zdefiniowano dwie grupy monitorów:

1. Monitory opisowe

2. Monitory przeglądowe

Przy zaznaczeniu, że „Radiologiczne obrazy cyfrowe otrzymywane zarówno w cyfrowej radiografii
pośredniej (CR), jak i bezpośredniej (DDR) mogą być interpretowane jedynie za pomocą
przeznaczonych do tego celu stanowisk opisowych.” Oraz: „Każde stanowisko opisowe i przeglądowe musi być wyposażone w komputerową stację roboczą z dedykowaną kartą graficzną obsługującą monitory…”

W stacjach dwumonitorowych wymagane jest świadectwo parowania monitorów wydane przez producenta monitorów (fabryczne świadectwo parowania). Wyżej wymienione fabryczne świadectwo parowania nie jest wymagane, jeżeli dwa czynne obszary obrazowania są definiowane na tym samym panelu (dla stanowisk jednomonitorowych, gdzie tradycyjna para monitorów jest zastąpiona jednym monitorem o polu obrazowania równym/większym od tradycyjnie stosowanych dwóch monitorów).

Wymagania szczegółowe dotyczące monitorów medycznych

*Wymagania te nie dotyczą stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych.

Wymagania nie dotyczą dodatkowych monitorów służących do obsługi stacji roboczej, w które może być wyposażone stanowisko opisowe, np. monitory do tekstowego opisywania badań w programie edycyjnym. Wymagania szczegółowe określają również warunki odnoszące się do pomieszczenia w którym dokonywane są opisy badań, jak również oprogramowania.

Warunki dopuszczające medyczne monitory opisowe do pracy

Podstawowym warunkiem dopuszczającym monitory do pracy zarówno na stanowiskach opisowych jak i przeglądowych jest jego „dopasowanie do funkcji krzywej szarości DICOM GSDF”, czyli funkcja precyzyjnej kalibracji sprzętowej zgodnej z wytycznymi DICOM Part 14.

Monitory muszą przejść testy specjalistyczne i odbiorcze po zainstalowaniu na stanowisku pracy (po zakupie), jak również coroczne testy sprawdzające zgodność z krzywą DICOM i testy równomierności podświetlenia matrycy. Testy muszą być dokonywane przez akredytowane firmy.

Wymagania dla monitorów opisowych z 2017 r.

Pragniemy jednak odnieść się do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z roku 2017, w którym wymagania co do parametrów wyświetlanych obrazu były bardziej szczegółowe. Odnosiły się one do: minimalnej jasności ekranu po kalibracji, minimalnego kontrastu i minimalnej roboczej przekątnej. Parametry te są nadal nieformalnym wyznacznikiem dla większości realizowanych zapytań lub zakupów.

 * Ryszard Kowski, przewodniczący Komisji ds. Technicznych i Legislacyjnych PLTR

Barco Coronis Fusion MDCC-6530 – 6 MP

Ta grupa produktów opiera się na rozwiązaniach firm:

BARCO | Jusha